Wednesday, February 3, 2021
Öz ısı Nedir
Bir gram saf maddenin sıcaklığını 1 °C değiştirmek için alınması veya verilmesi için gerekli ısı miktarına öz ısı denir.Öz ısı "c" sembolü ile gösterilir.
Öz ısının birimi J/g.°C veya cal/g.°C 'dir.
Not: Öz ısıya ısınma ısısı da denilmektedir.
A- Öz ısının Özellikleri
- Öz ısı saf maddeler için ayırt edici özelliktir.
Saf maddelerin öz ısıları da farklıdır.
(Yoğunluk, erime noktası, kaynama noktası, donma noktası da maddenin ayırt edici özellikleridir.) - Öz ısı maddenin miktarına bağlı olarak değişmez.
- Eşit miktarda farklı cins sıvılara eşit miktarda ısı verildiğinde öz ısısı az olan sıvının sıcaklığı daha fazla artar.
- Eşit miktarda farklı cins sıvıların çevreye verdikleri ısı, öz ısısı fazla olanın daha fazladır.
Not: 1 gram suyun sıcaklığını 1°C artırabilmek için 1 kalori ısı vermek gerekir.
1 cal = 4,18 J dür.
Aynı sıcaklıkta, eşit miktarda ve özdeş ısıtıcılarla ısıtılan su ve alkolün sıcaklıkları ölçüldüğünde aynı miktarda artış olmadığı görülür. Alkolün sıcaklık artışı daha fazla iken, suyun sıcaklığı daha yavaş artar. Bunun nedeni su ve alkolün öz ısılarının farklı olmasıdır.
Not: Öz ısı, ısı tutma kapasitesidir.
Öz ısısı yüksek olan maddeler geç ısınır ve geç soğur.
Öz ısısı düşük olan maddeler erken ısınır ve erken soğur.
Bazı Maddelerin Öz ısıları
| Madde | Öz ısı (cal/g°C) | Öz ısı (J/g°C) |
|---|---|---|
Su | 1 | 4,18 |
Alkol | 0,607 | 2,54 |
Bakır | 0,088 | 0,37 |
Buz | 0,5 | 2,9 |
Zeytinyağı | 0,47 | 1,96 |
Alüminyum | 0,22 | 0,91 |
Cam | 0,2 | 0,836 |
Örnek: Eşit kütleli, aynı sıcaklıkta su ve alkolün çevreye verecekleri ısı miktarlarını karşılaştırınız?
B- Günlük Yaşamda Öz ısı
1. Meltem oluşumu
Karaların öz ısısı, denizin öz ısısından azdır.Bu nedenle karalar erken ısınır ve erken soğur.
Denizler ise geç ısınır ve geç soğur.
Gündüz karaların sıcaklığı daha fazla arttığı için, denizden karaya doğru gündüz meltemi eser.
Gece, deniz karadan daha sıcak olduğu için, karadan denize doğru gece meltemi eser.
2. Termometre
Termometre yapımında öz ısısı düşük sıvılar kullanılır.Öz ısısı düşük olan sıvıların sıcaklık artışı fazla olacağı için termometre daha hassas ve hızlı ölçüm yapar.
Cıvanın öz ısısı 0,12 suyun öz ısısı 4,18 dir.
Termometre içerisinde cıva kullanmak daha hızlı ve hassas ölçüm yapılmasını sağlar.
3. Sıvılı Radyatörler
Sıvılı radyatörlerde öz ısısı düşük düşük olan yağ kullanılır. Bu sayede kısa sürede sıcaklığı artar etrafa ısı yayar.
4. Sıcak Su Torbası
Sıcak su torbalarının içerisinde öz ısısı büyük olan su tercih edilir. Bu sayede daha fazla ısı depolayacağı için uzun süre bize ısı verir.