Thursday, April 1, 2021
<== 8.Sınıf Konularına geri dön
Ortaokul 8.SINIF ==> 2. Ünite: DNA ve Genetik Kod ==> Adaptasyon (Çevreye Uyum)
Kazanımlar
F.8.2.4. Adaptasyon (Çevreye Uyum)
Önerilen Süre: 2 ders saati
Konu / Kavramlar: Adaptasyon, doğal seçilim, varyasyon
F.8.2.4.1. Canlıların yaşadıkları çevreye uyumlarını gözlem yaparak açıklar.
Adaptasyonların kalıtsal olduğu vurgulanır.
Konu: Adaptasyon (Çevreye Uyum)
A- Adaptasyon nedir
Canlıların yaşadığı çevreye kalıtsal uyumuna adaptasyon denir. Adaptasyonla canlı yaşama şansı artar. Adaptasyonda gen yapısı değiştiği için kazanılan özellikler sonraki nesillere aktarılır. Canlılarda meydana gelen adaptasyonlar biyolojik çeşitliliğe katkı sağlamaktadır.Canlılar yaşamını kolaylaştıran çeşitli adaptasyonlar gösterirler.
- Beslenme: Kuşların beslenmek için göç etmesi
- Barınma: Canlıların barınmak için yuva yapmaları
- Üreme: Bitkilerde tohumun çimlenebilmesi için besin depo etmesi, tozlaşmayı sağlamak için bal özü salgılamaları, tohumlarının kalın kabukla sarılmış olması
- Avlanma: Kutup ayılarının avına fark edilmeden yaklaşabilmesi için beyaz olması
- Düşmanlarından korunma: Çekirgenin kuşlardan gizlenebilmesi için yeşil renkte olması
- Bulundukları iklime uyum sağlama: Kutup ayılarının yağ depolaması ve kalın kürkünün olması
B- Adaptasyona örnekler
1. Kutup ayısı
Beyaz renkli olması, geniş ayakları olması, yağ depo etmesi
2. Deve
Uzun kirpikli olması, hörgücünde su tutması, kulağının kıllı olması, geniş ayakları olması
3. Nilüfer
Geniş yaprakları olması, yapraklarında hava boşlukları olması
4. Kaktüs
Diken yaprakları olması, gövdesinde su depo etmesi
5. Ördek ve Kaz
Suda yüzmek için ayaklarının perdeli olması
6. Zebra
Çizgili görünüme sahip olması
7. Penguen
Ayakları perdeli olması, deri altında yağ depolaması
8. Deve kuşu
Bacakları uzun ve kaslı olması
9. Kartal
Ayaklarında sivri pençeleri olması, gagasının sivri olması
10. Köpek balığı
Sırt ve karın bölgelerinin farklı renkte olması (Fark edilmeyi zorlaştırır)
11. Tırpana balığı
Kuyruğunda elektrik üretmesi (Karşı cinsle iletişim kurma, düşmanlarından korunma)
12. Balıklar
Fazla sayıda yumurta ve sperm üretme (Üreme şansını artırır)
13. Kurbağa
Sinekleri yakalayabilmek için dilinin uzun olması
Derilerinin nemli olması
Ayaklarının perdeli olması
Fazla sayıda yumurta üretmeleri (Üreme)
Erkek kurbağaların vıraklayarak dişilerin dikkatini çekmesi (Üreme)
14. Bukalemun
Bulunduğu ortama göre renk değiştirmesi
15. Yarasa
Karanlıkta avlanmak ve yön bulabilmek için ses dalgalarını kullanması
16. Örümcek
Ağ örebilmesi
17. Fil
Uzun hortumu, büyük kulaklarının olması
18. Palmiye ağaçları
Terlemeyi kolaylaştıran geniş yapraklarının olması
19. Alabalık
Yumurta bırakmak için nehir akıntısına ters yüzmeleri
20. Zürafa
Ağaçların üst dallarındaki yaprakları yiyebilmesi için boynunun uzun olması
Su içmeden uzun süre yaşayabilmesi
21. Köstebek
Toprak kazmaya yarayan ayaklarının olması
22. Dil balığı
Üzerinde yattığı taşların renginde olması
23. Kertenkele
Tehlike anında kuyruğunu koparması
24. Elma tohumları
Tohumların meyve içerisinde olması
25. Deniz kaplumbağası
Yüzmeyi sağlayan palet şeklinde ayaklarının olması
26. Ağaçların yapraklarını dökmesi
27. Göçmen kuşların göç etmesi
28. Bazı canlıların kış uykusuna yatması
29. Çölde yaşayan canlıların uzun kulaklı ve kuyruklu olması
30. Soğuk bölgelerde yaşayan canlıların kısa kulaklı olması
Varyasyon (Tür içi çeşitlilik)
Aynı türe ait canlıların farklı ekosistemlerde farklı özellikler kazanmasına varyasyon (tür içi çeşitlilik) denir.Varyasyona Örnekler
Kara kaplumbağası ve su kaplumbağası
İnsanlarda ten renginin, göz renginin farklı olması
Ayılarının değişik renklerde olması
Doğal Seçilim (Seleksiyon)
Doğaya uyum sağlayan canlıların yaşamına devam etmesi, uyum sağlayamayanların ise yok olmasına doğal seçilim (seleksiyon) denir.Örnek: Sanayi devrimi ile beraber ortam şartlarının değişmesiyle birlikte siyah güve kelebeklerinin nesli devam ederken beyaz güve kelebeklerinin sayısının azalması.
Yapay Seçilim
İnsanlar tarafından gerçekleştirilen belirli özellikteki bitki ve hayvanların seçilerek nesillerinin devam etmesinin sağlanmasıdır.
Örnek: Mısır bitkisi önceleri kısa boylu ve tohumu verimsizdi. Mısır bitkisinden iyi tohum veren ve uzun boylu olanları seçildi. İstenilen özellikteki mısırın nesli devam ederken diğerlerinin nesli devam etmedi. Bu sayede günümüzdeki mısır bitkisi elde edildi.